Reçoit le Collier de l’HERMINE le 4 octobre 2025 à CHATEAUBRIANT 44

Depuis ma naissance, et sans doute avant, chanter m’entourait: ma mère avait le chant en elle, qui lui tenait compagnie dans ses travaux quotidiens de fermière et ménagère. Elle y excellait dans les messes dominicales.

Et depuis l’enfance, le chant était en moi, et j’y allais en français, en breton, accompagnée de ma guitare dès l’adolescence. Lorsque j’avais 20 ans, au cours de l’été 1970, une cousine et amie qui réapprenait le breton au cours du premier stage de langue bretonne organisé à Bulat par des enseignants et étudiants à l’université de Rennes me glisse à l’oreille: « tu devrais chanter uniquement en breton! »

Je suis restée fidèle à ce voeu. Et j’ai troqué la guitare contre une harpe…

Je laisse la parole à Éamon, témoin de mon parcours:

« Elle est spécialiste du chant sacré en breton, auquel elle a consacré ses premiers albums (par ex. Kanennoù santel, 1973, Chants Profonds de Bretagne 4 Kanou Kalon Breizh (avec Y.-F. Kemener, erminé), 1984. Par la suite elle a enregistré des chants de divers répertoires, seule ou avec d’autres chanteurs et/ou instrumentistes : des gwerz et autres chants profanes. Ses collaborations avec de grandes figures de la musique bretonne sont nombreuses : Kemener, Jean Baron et Christian Anneix, Daniel Le Féon, Loik Le Griguer, Dominig Bouchaud, Marcel Guillou et Annie Ebrel pour les disques, les fêtes à danser et les festivals. Elle a également collaboré avec des harpistes irlandais lors de séjours dans le comté Kerry et au festival de harpe de l’île d’Achill. Son répertoire couvre le chant sacré, le chant à danser, les gwerz et la musique instrumentale pour harpe : elle est reconnue dans ces domaines tant en Bretagne qu’à l’international. En ce qui concerne le chant sacré elle a fait revivre beaucoup de chants tout en collectant de nouveaux au fur et à mesure, qu’elle met en valeur.

Enseignante de musique depuis des décennies dans le milieu associatif, Anne continue son activité, notamment de formation de chanteurs, à travers des stages et des cours. Son parcours est riche et d’une exemplarité sans contredit et elle partage sa musique, son chant et sa langue bretonne sans compter. »

Abaoe on ganet, ha marteze en a-raok se, kanañ a oa en-dro din.

Kanañ a rae ma mamm, e-pad an devezh, en ur ober he menaj, en ur c’hoero ar saout, ha dreist holl en iliz bep Sul…

Hag abaoe on bugel e kanan, en galleg, en brezhoneg, ha gant ar gitar da’m oad krenn. E-pad an hañv 1970, d’ar c’houlz ma oan ugent vloaz, e oa en em dalc’het e Bulad ur staj aozet gant kelennerien ha studierien Skol-veur Roazhon evit deskiñ ha komz brezhoneg. Aze e oa ur genitervez din, brezhonegerez a-viskoazh eveldon (met mouget hon zamm brezhoneg ganimp abalamour d’ar skol c’hallek !), ha hi he doa lâret din « ret e vefe dit kanañ e brezhoneg hepken ! »

Aboe an deiz-se em eus klasket chom feal d’ar gouestl-se. Hag e-lec’h ur gitar em eus lakaet un delenn…

Laoskat a ran Éamon da gomz eus mil gwenojenn ma buhez :

« Gouiziek eo Anne Auffret war ar c’hanaouennoù santel e brezhoneg hag anavezet eo evit se, daoust m’eo barrek war danvezioù kan all ivez. Er penn kentañ he deus embannet pladennoù kanaouennoù santel dreist-holl, Kanennoù santel (1973) ha Kanoù Kalon Breizh 4 (1984, gant Y.-F. Kemener). Aet eo war dachenn ar gwerzioù hag ar c’hanaouennoù istorel ivez, war-lerc’h, pe he-unan pe gant kanerien/ezed all pe sonerien benvioù. Labouret hag enrollet he deus oberoù gant tud anavezet e bed ar sonerezh e Breizh : Kemener, Jean Baron ha Christian Anneix, Daniel Le Féon ha Loig Griger, Dominig Bouchaud, Marsel Gwilhou hag Annie Ebrel. Ganto he deus enrollet sonerezh santel ha kanet traoù buhezek evit dañserien er gouelioù hag er festoù-noz.

Degemeret mat eo bet e broioù all, gant telennerien Iwerzhon da skouer, lec’h m’he deus kemeret perzh e gouelioù e kontelezh Ciarraí hag e gouel an delennerien war enezenn Achill. Anavezet eo Anne Auffret kenkoulz e Breizh, e Bro-C’hall hag e broioù all evel ur mailh war ar c’hantikoù, ar gwerzioù, ar c’han-ha-diskan ha sonañ an delenn. Lakaet he deus he foan o tegas kantikoù en-dro dirak ar bobl, ha dastumet he deus kanaouennoù all e-kerzh he buhez evit reiñ buhez dezho en-dro.

Abaoe dalc’hmat eo bet Anne kelennerez ha ne baouez ket c’hoazh da zeskiñ ha da dreuzkas pinvidigezh ar c’han e brezhoneg. Stummet he deus meur a ganer(ez) dre gentelioù ha stajoù. Brokus eo gant an teñzor he deus, teñzor ar c’han, hini ar sonerezh hag evel-just hini ar brezhoneg. »

Du jou qe je ses chaete su terre, e ventiés ben avant, la chanterie taet entour de mai : ma mere avaet le chant den son ventr, chant qi taet parai come eune coterie cant q’o taet a ouvraijer e a mener son tripotâ d’otout den sa ferme. O taet eune vrae métr-chantouere és messes du dimaine.

E depés garçâille, le chant ét den mai. E, du temp-la, je chantaes mai en françaez, en berton les dais su ma ghitare dés më-venue. L’anée de mes 20 ans d’âje, durant l’etë 1970, eune couzine e coterie q’apernaet le berton d’ertour ao permier estaije de berton amarë a Bulat o des ensegnous e poûssous de la Haote-Ecole de Rene 2 me dizit en qhute «t’araes meillou temp de chanter ren q’en berton !»

Dame, je sieus core la souèterie-la. E je hardis ma ghitare contr eune harpe…

Éamon va ressieudr, li qi sieudit mon cours de vie :

« Ole ét especialist du chant sacrë en berton, chant q’ole li a devouéyë ses permiérs albomes (Kanennoù santel en 1973 pareme, Chants Profonds de Bretagne 4 Kanou Kalon Breizh (o Y-F Kemener, un arminë) en 1984. Par aprés, ole enrolit des chants de toutes les menieres, toute soule a chanter ou ben o d’aotrs chantous e/ou sonous : des gwerz e d’aotrs chants profanes de méme. O nen chantit hardiment o des principaos de la sonerie bertone : Kemener, Jean Baron e Christian Anneix, Daniel Le Féon, Loik Le Griguer, Dominig Bouchaud, Marcel Guillou e Annie Ebrel pour ce qe n-i a des dixes, des riguedaods e des féteries. Ole a sonë etout o des sonous de harpe irlandéze cant q’o vint den le Kerry e a la federâille de la harpe de l’ile d’Achill. Den la rolée de ses chansons nen treue du chant sacrë, du chant a dancer, des gwerz e de la sonerie pour harpe : ole ét erqenûe den les demaines-la en Bertègn come âillou. Pour ce qe n-i a du chant sacrë, ole ervilit hardi de yeûs e nen rasserrit bel e ben d’aotrs q’ole envaloure.

Ensegnouere de sonerie den les consorteries depés hardi de temp, Anne ressieut sen ouvraije de former des chantous o des estaijes e des pâssées. Sa cheminerie ét riche e de bone ecole e ole ét franche a partaijer sa sonerie, son chant e son berton. »

Les derniers Herminés